Área: Atijayaawajiakii/Matemática.
Nº |
Wayuunaiki |
Español/ alijunaiki |
Pütchiirua / frases |
1 |
Apalirajia |
- |
Pi’raaja jeerü apalirajiakalü. Conozca el signo de la sustracción . |
2 |
+ |
Jeekalü ako’omüinjia müsü saa’in wanee kuruusa. El signo de la suma parece una cruz |
|
3 |
÷ |
Anii jeerü apo’lojiraayajiakalü. Aquí esta el signo de la división . |
|
4 |
x |
Piirakaa sümüin jeerü amaimatuajiakalü. Mira el signo de la multiplicación |
|
5 |
|
Centena |
Po’looshikiiyaaajia anasü süpüla ayaawajaa kojuya kasairua. Centena sirve para contar grandes cantidades de cosas . |
6 |
Centímetro (cm) |
Je’ra sentiimetüra shimeriiase wanee ashajia? ¿Cuántos centímetros mide un lápiz? |
|
7 |
Cilíndrico |
Pi’raaja Kasa mmapa’ayaawainsü kaashiyaasükalü. Conozca la figura geométrica cilíndrico . |
|
8 |
|
Círculo |
Lakayaasükalü wanee Kasa mmapa’ayaawainsü e’raajuui ma’in.. El círculo es una figura geométrica muy conocida . |
9 |
Cono |
Anii uuchiyaamüno’u, pi’raajapan. Aquí está el cono, conózcalo . |
|
10 |
Contar |
Cuenta los chivos de tu abuela . |
|
11 |
Cuadrado |
Süna’laaya tepia wanee piencha’atatsü. La ventana de mi casa es un cuadrado . |
|
12 |
Decena |
Po’looyaawajia shiiwaajüin taya sünain ayaawajaa po’loowai. La decena me ayuda a contar de diez en diez .. |
|
13 |
División
|
. |
|
14 |
Números |
Yo conozco los números . |
|
15 |
Figura geométrica | joo’uya we’raajai Kasa mmapa’ayaawainsükalü. Vamos a conocer las figuras geométricas . |
|
16 |
Igual = |
Jeerü awanaawajiraayakalü müsü yaa = El signo igual es así = . |
|
17 |
Kilómetro (km) |
¿je’ra kiroometüra (km) eekalü sünajee pipia sünainmüin laakalü? ¿Cuántos kilómetros(km) hay desde tu casa hasta el jagüey? . |
|
18 |
Mayor que > |
Ayaawajiakalü ja’rai (5) mulo’u suulia > apünüin (3) El número cinco (5) es mayor que > tres (3) . |
|
19 |
Medir |
Hay varias formas de medir . |
|
20 |
Menor que < |
Ayaawajiakalü piama (2) matsasü suulia < aipirua (6) El número dos (2) es menor que > seis(6) . |
|
21 |
Metro (m) |
¿Je’ra meetüra shimeriijüin pulumase? ¿Cuántos metros mide tu enramada? . |
|
22 |
Milímetro (mm)a |
Pimeriija aipirua miriimetüra (mm) süka kaparatseyaawajia. Mida seis milímetros (mm) con la regla graduada . |
|
23 |
Multiplicación |
Atijeena waya amainmatuajaa watta’a. Mañana aprenderemos a multiplicar . |
|
24 |
Rectángulo |
Sükua’ipa süpuetto’use tepia müsu saa’in wanee lotosheke’einrü. La puerta de mi casa tiene forma de un rectángulo . |
|
25 |
Signos |
Vamos a conocer los signos . |
|
26 |
Sumar | Atijaichipa ako’omüinjaa Juan. Juan aprendió a sumar . |
|
27 |
Sustracción | Acheküsü pikirajaain sünain apalirajaa Mariia. María tienes que aprender la sustracción . |
|
28 |
Tamaño |
Wainma saja’apüinwaa kasairua. Hay varios tamaños de cosas . |
|
29 |
Triángulo |
Apünüinsheke’einrükalü wanee Kasa mmapa’ayaawainsü apünüinsü ayatapa’awaa. |
|
30 |
Wi-Fi |
Waneeyaawajia shiiwaajüin taya sünain ayaawajaa waneewai. La unidad me ayuda a contar de uno en uno |
a. ¿Jamayaa pia Juseepa? ¿Cómo estas Josefa? b. Anasü taya, ¿kasa paa’inrakaa? Estoy bien, ¿qué haces? c. ¿Atijüsü pia ayaawajaa? ¿Sabes contar? c. Eesii tashantanaji’irüin sünain Trato de hacer el intento d. ¿Je’ra Po’looshikiiyaawajia kaa’ula süma’ana poushi? ¿Cuántas centenas de chivos tiene tu abuela? Será como doscientos chivos ![]() e. ¿jamakuwa’ipatsü shiyaawajia putuma? ¿De qué forma lo cuentas? f. Pütija’ulu, eesü süpüla piyaawajüin po’looyaawajia Sabes, lo puedes contar por decena f. kapüleesü ma’in saa’in tamüin Para mí al parecer es muy difícil g. Nnojoo, jalüja paa’in tekirajüinjatü pia No, presta atención que te voy a enseñar h. Müsü ayaawajaa süka Po’looyaawajia: Así se cuenta por decenas: Po’loo diez Piama shikii veinte Apünúin shikii treinta Pienchi shikii cuarenta Ja’rai shikii cincuenta |
BIBLIOGRAFÍA / KARALO’UTAMA’ANALEEJATÜ
...............