Otros animales: MapüiPiojo , Ruluma Comején Los wayuu, se organizan en clanes matrilineales, representados por un animal totémico y un símbolo clanil.
Observa algunos ejemplos.
|
![]() JaꞋyaliyuu |
![]() WoꞋuliyuu |
![]() Epinayuu |
![]() Iipuana |
![]() Püshaina |
![]() Juusayuu |
![]() |
PuꞋuna püsaajaa püliikükai.
Ve a buscar el burro. ¿Jamuinjachi?
Asaajüinjachi wuin.
¿Para qué? Para buscar agua. ¿Jalashi püliikükai? ¿Dónde está el burro? Isaa moliinaluꞋupünaa.
Tasaajüin paala.
Por el molino. Ya lo busco. |
Puika tamuin wanee anneerü.
Véndeme un ovejo. ¿Jamuinjachi pümuin?
Neküinjatü taꞋleewainrua.
¿Para que lo quieres? Para que coman unos amigos. Pusaajeechi aliika.
¿JeꞋra nülia?
Lo buscas en la tarde. ¿Cuánto cuesta? JaꞋrai shikii miirü.
Cincuenta mil. |
![]() |
![]() |
PuꞋuna püꞋliichajai paaꞋakaa.
Ve a ordeñar la vaca. ¿Jetchi taꞋliichajüinjatkat?
Tü kasuutatkaa.
¿Cuál ordeño? La blanca. ¿Jama wattekat?
Nna
¿Y el balde? Toma
CheeꞋera
Dámelo |
Püsaajaa wanee kaaꞋula, toiküinjachi.
Busca un chivo, lo voy a vender. ¿Jetshi tataülajachikai?
Chi mulo'ukai.
¿Cuál agarro? El grande. ¿Kasa paaꞋinrüinjatkat süka tü neetkat?
Aya'lajiajatü tasheꞋin
¿Qué vas hacer con la plata? Para comprarme ropa. |
![]() |